Uttarayana Importance: ఉత్తరాయణం విశిష్టత

 

 ఉత్తరాయణం vs దక్షిణాయనం

సూర్యుడు భూమధ్యరేఖకు ఉత్తరం వైపు లేదా దక్షిణం వైపు ప్రయాణిస్తున్నట్లు కనిపించే గమనాన్ని బట్టి ఈ అయనాలు ఏర్పడతాయి.

ఉత్తరాయణం (Uttarayanam)

• గమనం: సూర్యుడు మకర రాశిలో ప్రవేశించినప్పటి నుండి కర్కాటక రాశిలో ప్రవేశించే వరకు (జనవరి 14/15 నుండి జూలై 14/15 వరకు) ఉండే కాలం.

• ఆధ్యాత్మికత: ఇది దేవతలకు పగలు. వెలుగు ఎక్కువగా ఉండే కాలం కాబట్టి దీనిని జ్ఞానానికి, ముక్తికి సంకేతంగా భావిస్తారు.

• శుభకార్యాలు: దేవతా ప్రతిష్ఠలు, వివాహాలు, ఉపనయనాలు, గృహప్రవేశాలు వంటి అత్యంత ముఖ్యమైన శుభకార్యాలకు ఈ కాలమే శ్రేష్ఠం.

దక్షిణాయనం (Dakshinayanam)

• గమనం: సూర్యుడు కర్కాటక రాశి నుండి మకర రాశిలో ప్రవేశించే వరకు (జూలై నుండి జనవరి వరకు) ఉండే కాలం.

• ఆధ్యాత్మికత: ఇది దేవతలకు రాత్రి మరియు పితృదేవతలకు ప్రీతికరమైన కాలం.

• విశేషం: ఈ కాలంలో ఎక్కువగా వ్రతాలు, పూజలు (శ్రావణ మాసం, కార్తీక మాసం వంటివి) ఆచరిస్తారు. అంటే ఇది ఆత్మశుద్ధికి, సాధనకు కేటాయించిన కాలం.

సంప్రదాయ విశ్వాసాలు - కొన్ని ఆసక్తికరమైన విషయాలు

అంశం	ఉత్తరాయణం	దక్షిణాయనం
కాలం	దేవతల పగలు	దేవతల రాత్రి
లక్ష్యం	ప్రాపంచిక శుభకార్యాలు, విజయం	ఆధ్యాత్మిక సాధన, వ్రతాలు
ముగింపు	మకర సంక్రాంతికి ప్రారంభం	కర్కాటక సంక్రాంతికి ప్రారంభం

దక్షిణాయనం: ఉగ్రదేవతా ప్రతిష్ఠలు

వైఖానస ఆగమ శాస్త్రం ప్రకారం, దక్షిణాయనం అనేది కేవలం 'నిషిద్ధ కాలం' కాదు, అది కొన్ని నిర్దిష్ట శక్తుల ఆరాధనకు అత్యంత అనుకూలమైన సమయం.

• ఉగ్ర రూపాల ఆరాధన: దక్షిణాయనంలో ఉగ్రకళలు కలిగిన దేవతామూర్తులను ప్రతిష్ఠించడం శ్రేష్ఠమని శాస్త్రం చెబుతోంది.

  • దేవతామూర్తులు: భైరవ, వరాహ, నరసింహ, మహిషాసురమర్దిని, దుర్గ, మరియు సప్తమాతృకలు.

  • గ్రామదేవతలు: ఊరి పొలిమేరల్లో ఉండి రక్షణ కల్పించే గ్రామదేవతల ప్రతిష్ఠకు కూడా ఇది అనువైన కాలం.

• కారణం: దక్షిణాయనం అనేది శక్తి ఆరాధనకు, తంత్ర సాధనకు మరియు దుష్టశక్తుల నివారణకు సంబంధించిన దేవతలను ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి ప్రాధాన్యతనిస్తుంది.

స్వర్గద్వారాలు: ఉత్తరాయణం vs దక్షిణాయనం

• ఉత్తరాయణ మరణం: ఈ కాలంలో మరణించిన వారు నేరుగా స్వర్గలోకానికి లేదా మోక్షానికి వెళ్తారని భావిస్తారు. దీనినే 'అర్చిరాది మార్గం' (వెలుగు మార్గం) అని అంటారు.

• దక్షిణాయన మరణం: ఈ సమయంలో చనిపోయిన వారు ఉత్తరాయణం వచ్చే వరకు స్వర్గద్వారాల వద్ద వేచి ఉంటారని చెబుతారు. దీనిని 'ధూమ మార్గం' (చీకటి మార్గం) అని పిలుస్తారు.

భీష్మ పితామహుడి ఉదాహరణ

ఈ నమ్మకానికి అత్యంత పెద్ద నిదర్శనం మహాభారతంలోని భీష్ముడు. అంపశయ్యపై ఉన్న ఆయన, దక్షిణాయనంలో ప్రాణాలు వదలడం ఇష్టం లేక, తన 'స్వచ్ఛంద మరణం' వరంతో ఉత్తరాయణం (సూర్యుడు మకర రాశిలోకి ప్రవేశించే వరకు) వచ్చే వరకు వేచి ఉండి, అప్పుడు తన ప్రాణాలను వదిలారు.