Dhanurmasam Significance: ధనుర్మాసం – తిరుప్పావై, ఆండాళ్ కల్యాణం, నెలగంట సంప్రదాయం

 

ధనుర్మాసం మరియు తిరుప్పావై ప్రాముఖ్యత

ధనుర్మాసం నిర్వచనం

• సూర్య సంచారం: సూర్య భగవానుడు ప్రతి నెలా ఒక్కో రాశిలో ప్రవేశిస్తాడు.

• కాలం: సూర్యుడు ధనుస్సు రాశిలో ప్రవేశించిన దగ్గర నుంచి మకర రాశిలోకి ప్రవేశించే వరకు ఉన్న కాలాన్నే ధనుర్మాసం అంటారు.

ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత

• తిరుప్పావై అవతరణ: ధనుర్మాసం తిరుప్పావై దివ్య ప్రబంధం అవతరించిన పవిత్ర మాసంగా భావిస్తారు.

• ఆచరణ: వైష్ణవులే కాక, ప్రతివారూ ధనుర్మాస పర్వదినాలను జరుపుకోవడం ఆనవాయితీగా వస్తోంది.

తిరుప్పావై – ముక్తి మార్గం

• తిరుప్పావై అర్థం: 'తిరుప్పావై' అనగా 'స్త్రీ' అని అర్థం.

• బోధన: ఇది ముక్తిని పొందే మార్గాన్ని భక్తులకు బోధించిన కావ్యమే (గోదాదేవి రచించిన 30 పాశురాల సమాహారం).

ఆండాళ్ మాత కథ (ధనుర్మాస వ్రతం)

• ఆండాళ్ ఆవిర్భావం: ఈ ధనుర్మాసంలోనే శ్రీవిల్లిపుత్తూరులో ఆళ్వార్ కుమార్తెగా పెరిగిన లక్ష్మీదేవి అవతారమైన ఆండాళ్ మాత జన్మించింది.

• వ్రతం ఉద్దేశం: ఆండాళ్ విష్ణుమూర్తినే పెళ్లాడాలని సంకల్పించి, ఈ మాసంలో నోము ఆచరించినట్లు పురాణాలు చెప్తున్నాయి.

• నోము ఫలితం: ఈ నోము ఫలితంగానే ఆండాళ్ దేవి శ్రీకృష్ణ భగవానుడినే భర్తగా పొందిన విషయం తెలిసిందే.

• భక్తులకు నమ్మకం: ఈ కారణంగా, ధనుర్మాసంలో ఈ నోమును ఆచరించే కన్యలు వారి మనసు మెచ్చిన వ్యక్తినే భర్తగా పొందుతారని పండితులు పేర్కొంటున్నారు.

తిరుప్పావై: నిర్మాణం, ఇతివృత్తం మరియు ధనుర్మాస పండుగలు

తిరుప్పావై దివ్య ప్రబంధం

• పాశురాలు: ఇది 30 పాశురాలతో కూడిన దివ్య ప్రబంధ కావ్యం.

• నాంది: తిరుప్పావై కావ్యానికి నాందిగా నిలిచింది.

• ఇమిడి ఉన్న అంశాలు: ప్రకృతి వర్ణన, నాయికా నాయకుల (గోపికలు - శ్రీకృష్ణుడు) ఫలశృతి అన్నీ ఈ ప్రబంధంలో ఇమిడిపోయాయి.

• ప్రాశస్త్యం: ఇందులో భక్తిరసం ప్రధానంగా ఉండడం వల్ల దాదాపు 1,200 సంవత్సరాలుగా సజీవంగా నిలిచి ఉంది.

30 పాశురాల విభజన మరియు ఇతివృత్తం

తిరుప్పావైలోని 30 పాశురాలను నాలుగు ప్రధాన భాగాలుగా విభజించి వివరించారు:

Part	Number of Verses	Description
మొదటి భాగం	5	వ్రత నియమాలను, వ్రతానికి కావాల్సిన వస్తువుల సేకరణను వివరిస్తాయి.
రెండవ భాగం	10	నాయికా (గోదాదేవి) తన చెలికత్తెలందరినీ నిద్ర లేపి, వ్రతం కోసం, నాయకుడైన శ్రీకృష్ణుడిని ఆహ్వానించడానికి అతని మందిరానికి చేరుకోవడం.
మూడవ భాగం	10	మార్గమధ్యంలో ఏర్పడిన ఆటంకాలను తొలగించుకుంటూ, చివరకు కృష్ణుడి అంతథురానికి చేరుకోవడం.
నాల్గవ భాగం	5	ఈ పడుచు పిల్లల ప్రార్థన విని భగవానుడు వారిని ఆప్యాయంగా ఆదరించి, కోరిన వరాలిచ్చి, తన సహపంక్తిలో వారికి విందును అనుగ్రహించడం.
ముగింపు		అందరూ భగవంతుని అనంత కల్యాణ గుణాలను కీర్తించడంతో ఈ దివ్య ప్రబంధం ముగుస్తుంది.

ధనుర్మాసంలో పండుగల ప్రాముఖ్యత

• వైష్ణవ పూజలు: ఈ మాసంలో వైష్ణవ క్షేత్రాల్లో విశేష పూజలు జరుపుతారు.

• ముఖ్య పండుగ: వైకుంఠ ఏకాదశి (ఉత్తర ద్వార దర్శనం) ధనుర్మాసంలో వచ్చే అత్యంత పవిత్రమైన పండుగ.

• ఇతర పండుగలు: హరిహరులకు ప్రీతికరమైన ఈ నెలలో భోగి, సంక్రాంతి, కనుమ పండుగలు కూడా వస్తాయి.

ధనుర్మాసంలో నైవేద్యాలు, సంస్కృతి మరియు సంప్రదాయాలు

శ్రీమహావిష్ణువు పూజ మరియు నైవేద్యం

• పూజ పేరు: ధనుర్మాసంలో శ్రీమహావిష్ణువును మధుసూదనుడు పేరుతో పూజలు చేస్తారు.

• నైవేద్యం సమర్పణ:

  • మొదటి 15 రోజులు: చక్కెర పొంగలి లేదా పులగం నైవేద్యంగా సమర్పించాలి.

  • తర్వాతి 15 రోజులు: దద్దోజనం నైవేద్యంగా సమర్పించాలి.

తెలుగు సంస్కృతీ, సంప్రదాయాలు

ధనుర్మాసం పండుగ నెలగా ప్రతి ఒక్కరిలోనూ కొత్త ఉత్సాహాన్ని నింపుతుంది. ఈ మాసంలో కనిపించే సాంస్కృతిక విశేషాలు:

• కీర్తనలు: హరిదాసుల హరినామ స్మరణ.

• జానపద ప్రదర్శనలు: గంగిరెద్దుల ఆటలు మరియు పగటి వేషగాళ్లు.

• ఆశీస్సులు: కాటికాపరుల ఆశీస్సులు ఈ మాసంలోనే గోచరిస్తాయి.

ఈ విధంగా ధనుర్మాసం కేవలం ఆధ్యాత్మికంగానే కాకుండా, తెలుగు సంస్కృతీ, సంప్రదాయాలను కళ్లకు కట్టినట్టు చూపే మాసంగా నిలుస్తుంది.

రంగవల్లుల సంప్రదాయం మరియు శాస్త్రీయత

ధనుర్మాసం – వాతావరణం మరియు భక్తి

• అనుభూతి: ధనుర్మాసం అంతా వాతావరణం ఆహ్లాదకరంగా ఉంటూ భక్తి భావనను పెంపొందిస్తుంది.

• ఆహ్వానం: సంక్రాంతి పండుగ వచ్చేదాకా రంగవల్లులు తీర్చిదిద్ది, "రావమ్మా మహాలక్ష్మీ రావమ్మా" అంటూ లక్ష్మీదేవిని ఆహ్వానిస్తారు.

• వ్రతం: కన్యలు మరియు ముత్తైదువులు ఈ మాసంలో కాత్యాయని వ్రతం ఆచరిస్తారు.

రంగవల్లులు (ముగ్గులు) మరియు గొబ్బిళ్లు

• రంగవల్లులు: గృహాల ముందు మహిళలు, యువతులు కళ్లాపి చల్లి రంగవల్లులు తీర్చిదిద్దుతారు.

• గొబ్బిళ్లు: ఆ రంగవల్లుల మీద ఆవుపేడతో చేసిన గొబ్బిళ్లు పెడతారు.

• అలంకరణ: వాటిపై ఈ కాలంలో పూసే రంగురంగుల పుష్పాలను అలంకరిస్తారు.

రంగవల్లుల వెనుక శాస్త్రీయ మరియు ఆరోగ్య రహస్యం

అంశం	ఉద్దేశ్యం/విశేషం	ప్రయోజనం
క్రిమి సంహారం	చల్లదనానికి క్రిమి కీటకాలు స్వేన్చ్ఛగా విహరిస్తాయి. అవి నశించేందుకే రంగవల్లులను సంప్రదాయంగా అలవాటు చేశారు.	ముగ్గులు వేసేందుకు వాడే సున్నం (calcium carbonate) క్రిములు, సూక్ష్మక్రిములు నశించడానికి దోహదపడుతుంది.
ముగ్గుల పండుగ	ఈ శాస్త్రీయ కోణం వల్లనే ఈ మాసాన్ని ముగ్గుల పండుగగానూ పిలుస్తారు.	పర్యావరణ పరిరక్షణ.
వ్యాయామం	తెల్లవారుజామునే ముగ్గులు వేయడం ద్వారా స్త్రీలకు మంచి వ్యాయామంగా పని చేస్తుంది.	ముగ్గులు వేసే ప్రక్రియలో అవయవాల్లో కదలికలు వచ్చి ఆరోగ్యం మెరుగుపడుతుంది.
పర్యావరణం	ఆవుపేడ కళ్లాపి, పసుపు, కుంకుమ వాడడం.	ఆరోగ్యం మరియు పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించడంలో సహాయపడుతుంది.

నెల గంట ప్రాముఖ్యత

నెల గంట అంటే ఏమిటి?

• నిర్వచనం: నెల గంట అనేది ధనుర్మాసం ప్రారంభాన్ని సూచిస్తూ ఆలయాల్లో మోగించే ప్రత్యేకమైన గంట.

• మోగించే సమయం: సూర్యుడు ధనుస్సు రాశిలో ప్రవేశించే (ధనుస్సంక్రమణం) సరిగ్గా ఆ సమయానికి వైష్ణవ ఆలయాల్లో అర్చకులు ఈ పెద్ద గంటను మోగిస్తారు.

ఆధ్యాత్మిక మరియు సాంస్కృతిక సంకేతం

• సంకేతం: ఇది ధనుర్మాసం మొదలైంది అని చెప్పడానికి సంకేతం.

• ఆలయ ఆచారం: ఈ నెల రోజులు ఆలయాల్లో స్వామివారిని నిద్రలేపే సమయం మారుతుంది.

  • సాధారణ రోజులు: సుప్రభాతంతో మేలుకొలుపుతారు.

  • ధనుర్మాసం: తిరుప్పావై (గోదాదేవి పాశురాలు) పఠిస్తారు.

ప్రజల జీవనశైలిపై ప్రభావం

• సమయం: ఈ నెల అంతా బ్రాహ్మీ ముహూర్తంలో (తెల్లవారుజామున నాలుగు గంటలకే) ఆలయ గంట మోగుతుంది.

• ప్రజల ఆచరణ: ఈ గంట శబ్దం వినగానే ప్రజలు నిద్రలేచి స్నానాలు చేసి ఇంటి ముందు ముగ్గులు వేయడం ప్రారంభిస్తారు. అందుకే దీనిని ప్రజలు వాడుక భాషలో 'నెల గంట' అంటారు.

దేవతల మేల్కొలుపు

• నమ్మకం: ఈ 'నెల గంట' కేవలం శబ్దం మాత్రమే కాదు. దేవతలు కూడా ఈ సమయంలో మేల్కొంటారని భక్తులు నమ్ముతారు.