Nageshwar Nagnath Jyotirlinga Temple: నాగేశ్వర్ జ్యోతిర్లింగం – దారుకావనంలో శివుని మహిమ

 

నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగం, శివుని పన్నెండు జ్యోతిర్లింగాలలో ఒకటి, గుజరాత్ తీరంలో వెలసి ఉంది. దీని స్థల పురాణం దారుక అనే రాక్షసి వృత్తాంతంతో ముడిపడి ఉంది.

క్షేత్ర పరిచయం

• స్థానం: నాగేశ్వర నాగనాథ ఆలయం గుజరాత్‌లోని సౌరాష్ట్ర తీరంలో గోమతి ద్వారక, బైట్ ద్వారక ద్వీపం మధ్య మార్గంలో ఉంది.

• జ్యోతిర్లింగం: ఇక్కడ ప్రతిష్టించిన జ్యోతిర్లింగాన్ని నాగేశ్వర్ మహాదేవ్ అని పిలుస్తారు.

• ప్రాముఖ్యత: ఇది అత్యంత పవిత్రమైన శివుని 12 జ్యోతిర్లింగాల్లో ఒకటి.

• స్తుతి: రుద్ర సంహితంలోని 'దారుకావనే నాగేశం' అనే శ్లోకం ఈ నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగంలో వెలసిన నాగేశ్వరుని స్తుతిస్తుంది.

స్థల పురాణం: దారుక వరం

• దారుక తపస్సు: పూర్వం దారుక అనే రాక్షసి ఉండేది. ఆమె పార్వతీదేవి భక్తురాలు. ఈ రాక్షసి పశ్చిమ సముద్ర తీరంలో అమ్మవారి కోసం మహాతపస్సు చేసింది.

• కోరిన వరాలు: ఆమె పార్వతీదేవిని ఈ కింది వరాలను కోరుకుంది:

  • తాను సుమంగళిగా ఉండాలని.

  • తన భర్త దారుకుడికి ఎటువంటి ఆపద రాకూడదు అని.

• దురాగతాలు: అమ్మవారి నుంచి వరాలు పొందిన అనంతరం దారుక, దారుకుడు కలిసి మానవులను, మునులను, దేవతలను హింసించసాగారు.

సుప్రియుని భక్తి

రాక్షస దంపతుల ఆగడాలు భరించలేకపోయిన దేవతలకు ఔర్వ మహర్షి సహాయం చేయడం, ఆ తర్వాత దారుకుని రాక్షస సైన్యం సముద్ర తీరంలో సుప్రియుడిని బంధించడం ఈ కథలో కీలక ఘట్టాలు.

ఔర్వ మహర్షి సహాయం

• దేవతల మొర: రాక్షస దంపతుల ఆగడాలు భరించలేక దేవతలు భృగు మహర్షి కొడుకు ఔర్వ మహర్షి వద్దకు చేరి దారుక దంపతుల ఆకృత్యాల గురించి చెప్పి రక్షించమని కోరుకున్నారు.

• యజ్ఞం మరియు అమృతం: అది విన్న ఔర్వుడు తక్షణమే ఒక యజ్ఞం చేసి, ఆ యజ్ఞం నుంచి వచ్చే అమృతాన్ని దేవతలకి ఇచ్చాడు.

• యుద్ధం: అమృతాన్ని స్వీకరించి శక్తి పొందిన దేవతలు దారుక రాక్షస సైన్యం పైన యుద్ధం చేసి ఓడించారు.

• రాక్షసుల స్థావరం: అప్పుడు రాక్షసులు భూమండలం నుంచి పారిపోయి పశ్చిమ సముద్రంలోని ఒక ద్వీపంలో జీవిస్తూ సముద్రం వైపు ప్రయాణించేవాళ్లను భక్షించసాగారు.

సుప్రియుడి వృత్తాంతం

• సుప్రియుడి ప్రయాణం: ఆ కాలంలో సుప్రియుడు అనే ఒక శివ భక్తుడు ఉండేవాడు. అతను తరచుగా ఓడల్లో సరుకులు నింపుకుని వ్యాపార నిమిత్తం సముద్ర ప్రయాణం చేస్తూ ఉండేవాడు.

• బంధీగా: అలా ప్రయాణిస్తూ పశ్చిమ సముద్రంలోని రాక్షస సైన్యం జీవిస్తున్న ద్వీపం వద్దకు చేరుకున్నారు. అప్పుడు దారుకుడి రాక్షస సైన్యం సుప్రియుని, అతని అనుచరులను తీసుకెళ్లి తమ చెరసాలలో బంధించారు.

• భక్షించడం: తదనంతరం ఆ రాక్షసులు ఓడలో సుప్రియునితో కలిసి ప్రయాణిస్తున్న వారిని రోజుకు కొంత మందిని చొప్పున భుజించసాగారు.

• శివునికి మొర: దానితో భయభ్రాంతులైనా ప్రజలు కాపాడమని సుప్రీయుని వేడుకున్నారు. అప్పుడు సుప్రియుడు తన భార్యతో పాటు తనను బంధించిన ప్రాంతంలో ఒక సైకత లింగాన్ని ప్రతిష్టించి శివుడి పార్థివలింగాన్ని భక్తిశ్రద్ధలతో పూజించాడు.

శివుని ఆవిర్భావం

సుప్రియుడి నిష్కల్మష భక్తికి మెచ్చి, శ్రీమహావిష్ణువు దారుకుడిని సంహరించడానికి ఆవిర్భవించినప్పటికీ, పార్వతీదేవి జోక్యంతో దారుకుడి ప్రాణాలు నిలిచాయి.

దారుకుని దుస్సాహసం

• అపార్థం: సుప్రియుడు చెరసాలలో శివ పూజ చేస్తుండగా, కాపలాగా ఉన్న రాక్షస భటులు సుప్రియుడు ఏదో క్షుద్ర పూజ చేస్తున్నాడని భావించి దారుక దంపతులకు వివరించారు.

• సంహార ప్రయత్నం: అప్పుడు దారుకతో పాటు అక్కడికి చేరుకున్న దారుకుడు సుప్రియుడు క్షుద్ర పూజ చేస్తున్నాడని భావించి, తన ఖడ్గంతో సుప్రియుడిని సంహరించబోయాడు.

శివపార్వతుల ప్రత్యక్షం

• శివుని ఆవిర్భావం: దారుకుడు సంహారానికి సిద్ధమైన క్షణంలో, ఒక్కసారిగా పార్థివలింగంలో నుంచి కోటి సూర్యుల కాంతితో ఈశ్వరుడు ఆవిర్భవించాడు.

• రాక్షస సంహారం: దివ్య తేజంతో ప్రత్యక్షమైన శివుడు రాక్షస సైన్యాన్ని మొత్తం సంహరించాడు.

• పార్వతీదేవి జోక్యం: చివరకు దారుకుడిని కూడా సంహరించే సమయంలో, దారుకుని భార్య దారుక వెంటనే తన భర్తను కాపాడి, తనకు సుమంగళి తనాన్ని ప్రసాదించమని పార్వతీదేవిని శరణు వేడుకుంది.

• సంహార నివారణ: జగన్మాత పార్వతీదేవి ప్రత్యక్షమై, తాను దారుకకు మాంగళ్యాన్ని కాపాడుతానని వరమిచ్చానని, కనుక దారుకుడిని సంహరించడం తగదు అని శివుడిని వారించింది.

నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగ ఆవిర్భావం

శివుడు మరియు పార్వతీదేవి ఇద్దరి మాటలు నిలబెట్టబడిన పవిత్రమైన ఘట్టం ఇది. దారుక మరియు దారుకులను రాక్షస ప్రవృత్తి నుంచి తప్పించి, వారికి శివభక్తిని ప్రసాదించడం ద్వారా ఈ క్షేత్రం ఆవిర్భవించింది.

శివుని వివరణ

• దారుక దంపతుల దోషం: శివుడు దారుక దంపతులు ఎంతోమందిని హింసించి భక్షించారని, చివరికి పరమ పుణ్యాత్ముడైన సుప్రియుడిని కూడా బంధించి చంపడానికి ప్రయత్నించారని పలికాడు.

• భద్రతకు ప్రాధాన్యత: అటువంటి వారిని కాపాడటం తగదు కనుక, వీళ్ల వల్ల ప్రజలకు ఆపద రాకుండా చెయ్యమని శివుడు పార్వతీదేవితో పలికాడు.

పార్వతీదేవి సమన్వయం మరియు వరం

• వర పరిరక్షణ: శివుని మాటలకు పార్వతీదేవి 'ఓ నాథా! ఇటు నీ వాక్యము సత్యము అవ్వాలి. అటు నేను ఇచ్చిన వరము సత్యము అవ్వాలి' అని పలికింది.

• క్షమ: 'కాబట్టి ఈ దారుక దంపతులను క్షమించి, నీ భక్తులని కాపాడుదాం' అని పలికింది.

రాక్షసులకు పార్వతీదేవి శాపం/వర ప్రసాదం

• శివభక్తిగా మార్పు: అప్పుడు దారుక దంపతులతో పార్వతీదేవి 'మీరు ఈ రోజు నుంచి రాక్షస ప్రవృత్తిని విడిచి' అని ఆదేశించింది.

• అదృశ్య పూజ: 'ఈ శివలింగాన్ని అదృశ్య రూపంలో కలియుగాంతం వరకు పూజించండి' అని చెప్పింది.

నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగం ప్రతిష్ఠ

• పార్వతి కోరిక: ఇక శివుడితో పార్వతి, 'నాగేశ్వరుడనే పేరుతో కలియుగాంతం నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగంగా దారుకావనంలో కొలువై భక్తులను అనుగ్రహించాలని' కోరింది.

విశేషాలు, దర్శన ఫలం

నాగేశ్వర క్షేత్రం, దారుక వనంలో వెలసి, భక్తులకు వ్యాపారాభివృద్ధిని, కలి దోష నివారణను ప్రసాదించే శక్తివంతమైన జ్యోతిర్లింగంగా ప్రసిద్ధి చెందింది.

ఆలయ విశేషాలు

• ప్రధాన మూర్తులు: గర్భాలయంలో శివుడు నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగంగా దర్శనమిస్తాడు. ఈ ఆలయంలో శివుడు నాగేశ్వరుడిగా మరియు అమ్మవారు నాగేశ్వరిగా కొలువై ఉన్నారు.

• క్షేత్ర నామం: ఈ ఆలయం చుట్టూ ఉన్న అరణ్య ప్రాంతాన్ని దారుకావనం అని పిలుస్తారు.

దర్శన ఫలం

• జ్యోతిర్లింగ శ్రేష్ఠత: ఈ నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగ ఆవిర్భావ ఘట్టం చాలా గొప్పది. మహానుభావుడైన ఈశ్వరుడి జ్యోతిర్లింగాల్లో శ్రేష్ఠమైనది నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగ రూపం.

• వ్యాపార అభివృద్ధి: నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగాన్ని దర్శిస్తే, వ్యాపారంలో నష్టపోయిన వారు తిరిగి నిలదొక్కుకుంటారని, వారి వ్యాపారం అభివృద్ధి పథంలో పయనిస్తుందని విశ్వాసం.

• దోష నివారణ: ఈ నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగ దర్శనం కలి దోషం తొలగిస్తుందని భక్తుల నమ్మకం.

• శివుని వరం: ఈ ఆలయంలో జ్యోతిర్లింగంగా ఉన్న పరమేశ్వరుడిని అమ్మవారితో కలిపి అర్చన చేయడం వలన సకల శుభాలు పొందుతారని సాక్షాత్తు ఆ పరమశివుడే వరం ఇచ్చాడని శివపురాణంలో వివరించి ఉంది.

ఎలా చేరుకోవాలి?

• స్థానం: గుజరాత్ రాష్ట్రంలోని దేవభూమి ద్వారకా క్షేత్రానికి 12 కిలోమీటర్ల దూరంలో నాగేశ్వర జ్యోతిర్లింగం ఉంది.

• రవాణా: ఈ క్షేత్రం చేరుకోవడానికి బస్సు, రైలు, విమాన మార్గాలు కలవు.

• సమయం: ఉదయం 6:00 నుంచి రాత్రి 9:00 గంటల వరకు భక్తులను దర్శనానికి అనుమతిస్తారు.