Pavagada Shani Temple: ఆంధ్ర–కర్ణాటక సరిహద్దులోని పావగడ శనీశ్వర దేవాలయం – చరిత్ర, విశ్వాసాలు, పూజా విధానాలు

 

ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక సరిహద్దులోని పావగడలో వెలిసిన శనీశ్వరాలయం ఎంతో ప్రసిద్ధి చెందినది. పావగడలో వెలసిన శనీశ్వరుని దర్శనం కోసం ప్రతిరోజు ఎంతోమంది భక్తులు తరలి వస్తుంటారు. 

విశ్వాసం: ఇక్కడ స్వామివారిని దర్శించుకున్న భక్తులకు ఏలినాటి శని ప్రభావం తొలగిపోతుందని, ఆగిపోయిన పనులు పూర్తవుతాయని భక్తుల నమ్మకం.

ఆలయ చరిత్ర

• పాలన: పూర్వకాలంలో పావగడను హొయసులు, మొఘలులు, మైసూర్ రాజులు వంటి అనేకమంది పాలించారు.

• కరువు: సుమారు 400 సంవత్సరాల క్రితం ఈ గ్రామంలో పెద్ద కరువు సంభవించింది.

• దేవి ప్రతిష్ట: ఆ కరువు నుండి బయటపడటానికి గ్రామ ప్రజలు సమీపంలోని సిద్ధులు, మునుల వద్దకు వెళ్లారు. అప్పుడు ఆ మునులు ఒక నల్లరాతిని తీసుకొని, దానిపై శీతలాదేవి మహాబీజాక్షర యంత్రాన్ని రాసి, అందులో అమ్మవారిని ఆవాహనం చేసి భూమిపై ప్రతిష్టించారు.

కరువు తీరింది

భూమిని కాపాడే శీతలాదేవి యొక్క యంత్రాన్ని ప్రతిష్ఠించిన ఫలితంగా ఆ గ్రామంలో వర్షాలు సమృద్ధిగా కురిశాయి. దీని ద్వారా ప్రజలకు కరువు కాటకాల నుంచి విముక్తి లభించింది. అప్పటి నుండి, చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలలో కరువు వచ్చినప్పుడల్లా భక్తులు అమ్మవారి యంత్రాన్ని పూజించడం, మరియు వర్షాల కోసం వరుణ యాగాలు జరిపించడం మొదలుపెట్టారు.

శనీశ్వరుని విగ్రహ ప్రతిష్ఠ

కొన్ని సంవత్సరాల తర్వాత, భక్తులు శీతలాదేవి విగ్రహం పక్కనే శనీశ్వరుని విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించాలని నిర్ణయించుకున్నారు. భక్తులంతా కలిసి శనీశ్వరుని ప్రతిష్ఠించారు. ఈ ప్రతిష్ఠ జరిగిన తర్వాత, ఆ అమ్మవారి దేవాలయం క్రమంగా శనీశ్వర దేవాలయంగా చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది.

ఈ విధంగా, మొదట కరువును తీర్చడానికి ప్రతిష్ఠించిన శీతలాదేవి యంత్రం ఉన్న ప్రదేశం, కాలక్రమేణా శనీశ్వరుని విగ్రహ ప్రతిష్ఠతో ఒక ప్రసిద్ధ శనీశ్వరాలయంగా రూపాంతరం చెందింది.

• ఆలయ నిర్మాణం: ఈ ఆలయం ఇతర దేవాలయాల కంటే భిన్నంగా వృత్తాకారంలో (గుండ్రంగా) ఉండి భక్తులను ఆకర్షిస్తుంది.

• శీతలాదేవి: ఆలయంలోని ఒక పెద్ద మండపంపై శీతలాదేవి వెలసి ఉన్నారు. ఈ మండపం చుట్టూ రంగురంగుల దేవతా విగ్రహాలు దర్శనమిస్తాయి.

• విఘ్నాలను తొలగించే గణపతి: ఆలయంలోనికి ప్రవేశించగానే ఎడమవైపున గణపతి విగ్రహం ఉంటుంది. భక్తులు మొదట ఈ విఘ్నేశ్వరుడిని దర్శనం చేసుకున్న తర్వాతే, శీతలాదేవిని, శనీశ్వరుడిని మరియు ఇతర దేవతలను దర్శించుకోవడం ఇక్కడి సంప్రదాయం.

అశ్వత్థ వృక్షం మరియు సంతానం

ఆలయంలోని గణపతి విగ్రహానికి కుడివైపున అశ్వత్థ వృక్షం (రావిచెట్టు) ఉంది. దాని పక్కనే శీతలాదేవి మహాబీజాక్షర యంత్రం కూడా కనిపిస్తుంది.

• సంతాన భాగ్యం: పిల్లలు లేని భక్తులు ఈ అశ్వత్థ వృక్షాన్ని పూజించి, శీతలాదేవికి రంగురంగుల గాజులు సమర్పించడం ఇక్కడి ఆచారం.

• ఫలితాలు: శీతలాదేవిని పూజించిన వారికి సంతాన భాగ్యంతో పాటు, అష్టైశ్వర్యాలు, ఆయురారోగ్యాలు సిద్ధిస్తాయని భక్తుల విశ్వాసం.

శనీశ్వరుని సన్నిధి

• నిర్మాణం: శీతలాదేవి ఆలయం వెనుక భాగంలో శనీశ్వరునికి ప్రత్యేక సన్నిధి ఉంది.

• దర్శనం: ఈ సన్నిధిలో శనీశ్వరుడు నవగ్రహాల మధ్య కవచాన్ని ధరించి ఉన్న రూపంలో దర్శనమిస్తాడు.

• ప్రత్యేక పూజలు: ప్రతి శనివారం, శని త్రయోదశి, శని జయంతి వంటి ప్రత్యేక రోజుల్లో స్వామి వారికి విశేష పూజలు, అభిషేకాలు మరియు వ్రతాలు నిర్వహిస్తారు.

ప్రాకార పూజలు మరియు విశ్వాసాలు

వివాహం ఆలస్యం అయ్యేవారు, సంతానం లేనివారు, వ్యాపారంలో వృద్ధి కోరుకునేవారు ఈ ఆలయంలో ప్రత్యేక పూజలు జరిపించుకుంటారు.

• మాంగళ్య పూజ: వివాహం జరగడం కోసం శనీశ్వరుని సన్నిధిలో ఈ పూజ చేస్తారు.

• ప్రాకార పూజ: వ్యాపారంలో వృద్ధి సాధించడానికి ఈ పూజను నిర్వహిస్తారు.

• ఈ పూజల ద్వారా సత్వర ఫలితం ఉంటుందని భక్తుల నమ్మకం. కోరికలు నెరవేరిన భక్తులు తిరిగి వచ్చి శీతలా దేవి, శనీశ్వరుడు ఆలయంలో మొక్కులు తీర్చుకుంటారు.

ఆలయ విశేషాలు

ఈ ఆలయంలో ఎత్తైన గోపురాలు, శిల్పకళా తోరణాలు లేకపోయినా, ఈ క్షేత్రం కళాత్మకంగా, చూడముచ్చటగా ఉంటుంది.

• సందర్శక స్థలం: పావగడకు పక్కనే ఉన్న కొండ మీద పెద్ద కోటను కూడా భక్తులు సందర్శించవచ్చు.

పావగడకు చేరుకునే మార్గాలు

ఈ క్షేత్రం వివిధ ప్రాంతాల నుంచి సులభంగా చేరుకోవచ్చు:

• రహదారి మార్గం:

  • అనంతపురం నుంచి 114 కిలోమీటర్లు.

  • తుముకూరు నుంచి 98 కిలోమీటర్లు.

  • కళ్యాణ దుర్గం నుంచి 60 కిలోమీటర్లు.

• రైలు మార్గం: పావగడకు సమీపంలో 40 కిలోమీటర్ల దూరంలో హిందూపూర్ రైల్వే స్టేషన్ ఉంది.

ఈ దేవాలయం ఆంధ్రా సరిహద్దులో ఉండటం వలన తెలుగు భక్తులు కూడా అధిక సంఖ్యలో స్వామివారిని దర్శించుకుంటారు.