Hamsaladeevi Venugopala Temple: శ్రీ వేణుగోపాల స్వామి ఆలయం - హంసలదీవి

హంసలదీవి: పవిత్ర సాగరసంగమ క్షేత్రం

కృష్ణా నది సముద్రంలో కలిసే ఈ పవిత్ర ప్రదేశం పేరు హంసలదీవి.

• ప్రదేశ విశిష్టత: ఈ పవిత్ర సాగర సంగమ ప్రదేశంలో స్నానం చేస్తే, సాధారణ కాకులు కూడా హంసలుగా మారిపోతాయన్న కథనం ఈ ప్రాంతంలో ప్రచారంలో ఉంది.

పాప ప్రక్షాళన క్షేత్రం

గంగాదేవికి శ్రీహరి వరం

పురాణాల ప్రకారం, కలుషహారిణి అయిన గంగామాత, తనలో స్నానం చేసిన వారి పాపాలను నశింపజేయడం వలన తనకు అంటిన పాప పంకిలం (పాప తమస్సు)ను పోగొట్టుకునే మార్గం చెప్పవలసిందిగా శ్రీహరిని ప్రార్థించింది.

దానికి శ్రీ మహావిష్ణువు:

• "నా అంశతో ఉద్భవించిన కృష్ణానది సముద్రంలో కలిసే సంగమ ప్రదేశంలో కాకి రూపంలో వెళ్లి స్నానం చెయ్యి."

• "నీ పాప తమస్సు పోయి హంసవలె మారతావు" అని వరం ఇచ్చాడు.

గంగాదేవి తనలోని పాప తమస్సును కాకి వలె ధరించి, కృష్ణా సాగరసంగమ పవిత్ర ప్రదేశంలో మునిగి, పాపప్రక్షాళన పొంది, హంస వలె స్వచ్ఛతను పొందింది.

క్షేత్రానికి 'హంసలదీవి' పేరు

• ఈ సంఘటన కారణంగానే ఈ ప్రదేశం అంతటి మహిమ గల హంసలదీవిగా ప్రసిద్ధి చెందింది.

• మరొక కథనం ప్రకారం, ఎందరో మునులు (పరమహంసలు) ఈ ప్రాంతంలో తపస్సు చేసుకుంటూ సంచరించేవారు కాబట్టి, ఈ ప్రాంతానికి హంసలదీవి అనే పేరు వచ్చింది.

హంసలదీవి శ్రీ వేణుగోపాలస్వామి ఆలయం

• వెలసిన దైవం: ఈ తీర్థక్షేత్రంలో రుక్మిణీ సత్యభామా సమేత శ్రీ వేణుగోపాలస్వామి కొలువై ఉన్నారు.

స్థల పురాణం: ఒక రాత్రిలో దేవతల నిర్మాణం

• ఈ ఆలయాన్ని ఒక రాత్రిలో దేవతలు నిర్మించారని స్థల పురాణం చెబుతోంది.

• ఆలయ నిర్మాణం పూర్తయినా, గాలిగోపురం నిర్మిస్తుండగా తెల్లవారిపోవడంతో దేవతలు వెళ్లిపోయారని, అందుకే అది అసంపూర్తిగా మిగిలిపోయిందని ప్రతీతి.

• ఆ తరువాత దానిని ఐదంతస్తుల గాలిగోపురంగా నిర్మించారు.

చారిత్రక అంశాలు

• ఆలయ నిర్మాణం మౌర్య చక్రవర్తుల కాలంలో జరిగి ఉండవచ్చని చరిత్రకారులు భావిస్తున్నారు.

• ఆలయ ముఖమండపం స్తంభాల మీద అనేక శాసనాలు కనిపిస్తాయి, ఇవి ఆలయం యొక్క ప్రాచీనతకు నిదర్శనాలు.

శ్రీ వేణుగోపాలస్వామి ఆవిర్భావం

స్వామివారి తొలి ఆవిర్భావం

పూర్వకాలంలో ఈ ప్రాంతంలో ఒక పెద్ద పుట్ట ఉండేది. ఆ పుట్టలోనే స్వామివారు కొలువై ఉండేవారు.

• క్షీరాభిషేకం: మేత మేసిన ఆవులు ఆ పుట్ట దగ్గరకు వచ్చి స్వామికి పుట్టలోకి పాలు కార్చేవి.

• గోపాలుర కోపం: సాయంత్రం ఆవులు పాలు ఇవ్వకపోవడంతో అనుమానం వచ్చిన గోపాలురు, మాటువేసి కారణం తెలుసుకున్నారు. ఆవులు పుట్టపైకి వెళ్లి పాలు కార్చడం చూసి కోపం ఆపుకోలేక, చెత్తనంతా పోగు చేసి పుట్టమీద వేసి నిప్పు పెట్టారు.

• విగ్రహ ప్రతిష్ఠ: పుట్టలోని స్వామికి వేడి తగలడంతో, ఇంతలో ఒకరికి పూనకం వచ్చి స్వామి ఉన్న విషయాన్ని చెప్పాడు. క్షమాభిక్ష కోరుకున్న భక్తులు స్వామివారి విగ్రహాన్ని వెలికితీసి ప్రతిష్టించి పూజలు నిర్వహించారు.

ప్రస్తుత విగ్రహ ప్రతిష్ఠ

• విగ్రహం భిన్నమవడం: కాలాంతరంలో ఆ తొలి విగ్రహం భిన్నమైపోయింది (పాడైపోయింది).

• కలలో సాక్షాత్కారం: స్వామి గ్రామస్తులకు కలలో కనిపించి, తాను కాకరపఱ్ఱు మునసబు గారి దొడ్లో ఉన్నానని చెప్పాడు.

• ప్రస్తుత మూలవిరాట్: గ్రామస్థులు వెళ్లి ఆ స్వామివారి విగ్రహాన్ని ఊరేగింపుగా తీసుకొచ్చి ప్రతిష్టించారు. ఆ విగ్రహమే ఇప్పుడు పూజలందుకుంటున్నది.

• దర్శనం: భిన్నమైన తొలి విగ్రహం ఇప్పటికీ అలంకరించబడిన మూలవిరాట్ పక్కనే మనకు దర్శనమిస్తుంది.

ఆలయ ఆచారాలు మరియు విశ్వాసాలు

• దాంపత్య సుఖం: ఈ ఆలయంలో వివాహం చేసుకొని, సాగరసంగమ ప్రదేశంలో సరి గంగ స్నానాలు చేస్తే, ఆ జంటలు నూరేళ్లు సుఖంగా జీవిస్తారని భక్తుల ప్రగాఢ విశ్వాసం.

• సంతాన భాగ్యం: ఈ ఆలయంలో నిద్ర (రాత్రి విశ్రాంతి) చేస్తే, సంతానం లేనివారికి సంతాన భాగ్యం కలుగుతుందని చెపుతారు.

ఉత్సవాలు మరియు ప్రత్యేక పూజలు

హంసలదీవి ఆలయంలో ఏడాది పొడవునా అనేక ఉత్సవాలు జరుగుతాయి, ముఖ్యంగా:

• మాఘ పౌర్ణమి: ఈ రోజున స్వామివారికి కళ్యాణోత్సవం జరుగుతుంది.

• కృష్ణాష్టమి, ధనుర్మాసం వంటి ప్రత్యేక ఉత్సవాలు జరుగుతాయి.

• కార్తీక మాసం: కార్తీక మాసంలో సముద్ర స్నానం చేసిన వేలాదిమంది భక్తులు తప్పనిసరిగా స్వామిని దర్శిస్తారు.

ఉపాలయాలు మరియు చారిత్రక సాక్ష్యాలు

శ్రీ వేణుగోపాలస్వామి ఆలయ ప్రాంగణంలో మరియు సమీపంలో ఇతర దేవాలయాలు కూడా ఉన్నాయి:

• ఉపాలయాలు: ఆలయంలో శ్రీ జనార్ధనస్వామి, శ్రీ రాజ్యలక్ష్మి, శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి ఉపాలయాలు ఉన్నాయి.

• సమీప ఆలయం: ఈ ఆలయానికి సమీపంలోనే బాలాత్రిపుర సుందరి, అన్నపూర్ణ సమేత కాశీ విశ్వేశ్వరాలయం కూడా ఉంది.

• చారిత్రక శిథిలాలు: ఆలయ ప్రాంగణంలో అక్కడక్కడా పడి ఉన్న కొన్ని శిథిల శిల్పాలు ఈ ప్రాంతం యొక్క ప్రాచీన చరిత్రకు సజీవ సాక్ష్యాలుగా కనిపిస్తాయి.

ఆలయ రక్షణాత్మక చరిత్ర

హంసలదీవి ఆలయం తుపానులు మరియు ఉప్పెనల నుండి గ్రామస్తులను కాపాడుతూ, ఒక రక్షా కవచంలా నిలిచింది.

• ప్రాణ రక్షణ: ఈ ఆలయం 1864 మరియు 1977 నాటి భయంకరమైన ఉప్పెనల నుండి ఎందరో గ్రామస్తుల ప్రాణాలను కాపాడిన ఘనచరిత్ర కలిగి ఉంది.

• నిర్మాణ ధృఢత్వం: సుమారు 600 లేదా 700 సంవత్సరాల క్రితం నిర్మించిన ఈ ఆలయం, ఆ భయంకరమైన ఉప్పెనలకు కూడా చెక్కుచెదరకుండా నిలబడటమే కాకుండా, వందల మంది ప్రాణాలను నిలబెట్టిన ఘనతను సొంతం చేసుకుంది.

ఆలయ స్థానం

ఈ పుణ్యక్షేత్రం బంగాళాఖాతం అంచున ఉంది. ఇక్కడికి చేరుకోవడానికి:

• కృష్ణా జిల్లా కోడూరు నుండి 15 కిలోమీటర్ల దూరంలో.

• మోపిదేవి నుండి 28 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఈ ఆలయం ఉంది.