Ksheerabdi Dwadasi: క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి 2025 – శ్రీహరి మేల్కొలిపే పవిత్ర దినం

కార్తీక శుక్ల ద్వాదశి అత్యంత పుణ్యప్రదమైన రోజు. ఈ రోజున తులసి మొక్కను (బృందావనం) పూజించడం ద్వారా ఏడాది పొడవునా పుణ్య ఫలాన్ని పొందవచ్చు.

ద్వాదశి నామాలు మరియు ప్రాముఖ్యత

• ప్రధాన నామం: కార్తిక మాసంలో వచ్చే శుక్ల ద్వాదశి అత్యంత పుణ్యప్రదమైన రోజు. ఈ రోజును క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి అని పిలుస్తారు.

• ఇతర నామాలు: ఈ రోజుకు ఈ క్రింది నామాలు కూడా వ్యాప్తిలో ఉన్నాయి:

  • హరి బోధినీ ద్వాదశి

  • యోగీశ్వర ద్వాదశి

  • చిలుకు ద్వాదశి

  • కైశిక ద్వాదశి

  • తులసి ద్వాదశి

బృందావన (తులసి) పూజ

• బృందావన ద్వాదశి: శ్రీమన్నారాయణుడు ఈ ద్వాదశి రోజున శ్రీ మహాలక్ష్మితో కూడి బృందావనానికి వచ్చి తన భక్తులకు దర్శనమిస్తాడు. అందువల్ల ఈ ద్వాదశిని బృందావన ద్వాదశి అని కూడా అంటారు.

• తులసి ప్రాముఖ్యత: ఇక్కడ బృందావనం అంటే మన ఇంట్లో ఉండే తులసి మొక్క.

• ఫలం: ఈ రోజు బృందావనంలో శ్రీ మహావిష్ణువును అర్చించిన వారికి సకల శుభాలు కలుగుతాయి.

అపారమైన పుణ్య ఫలం

• దీపారాధన: ఒక్క క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి నాడు దేవుని దగ్గర దీపం పెడితే, సంవత్సరం మొత్తం దీపం వెలిగించినంత పుణ్యం వస్తుందని ప్రతీతి.

పురాణం, దర్శనం మరియు ఫలం

క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి రోజున శ్రీమహావిష్ణువు, లక్ష్మీ సమేతంగా బృందావనంలో కొలువై, తన భక్తులకు అన్ని రకాల శుభాలను, చివరకు మోక్షాన్ని ప్రసాదిస్తాడు.

స్థల పురాణం (క్షీరసాగర మథనం)

• కారణం: దుర్వాస మహర్షి చేత శపించబడి సిరిసంపదలను, సామ్రాజ్యాన్ని కోల్పోయి తేజోవిహీనుడైన ఇంద్రుడు, తదితర దేవతలు, తమ వైభవాన్ని తిరిగి పొందడానికి శ్రీమహావిష్ణువు సూచనతో రాక్షసులతో కలిసి క్షీరసాగర మథనం ప్రారంభించారు.

• నామ కారణం: అలా క్షీరసాగరాన్ని మధించిన రోజు కాబట్టి ఈ రోజు **'క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి'**గా పేరు పొందింది.

శ్రీహరి దర్శనం మరియు పురాణం

• యోగనిద్ర నుండి దర్శనం: ఆషాఢ శుద్ధ ఏకాదశినాడు యోగనిద్రకు ఉపక్రమించిన శ్రీహరి నాలుగు నెలల తరువాత (చాతుర్మాస్యం) కార్తిక శుద్ధ ఏకాదశి నాడు నిద్ర నుండి మేల్కొని, మునులకు, దేవతలకు క్షీరసాగరం నుండి దర్శనమిచ్చింది ఈ ద్వాదశినాడే. అందువల్ల ఈ రోజుకు క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి అనే పేరు కూడా వచ్చింది.

• బృందావన ప్రవేశం: కార్తిక శుద్ధ ఏకాదశి రోజున నిద్ర నుంచి మేల్కొని, మరునాడు ద్వాదశి రోజున బృందావనాన్ని ప్రవేశిస్తాడు. స్వామి బృందావనం చేరుకున్న సందర్భం చాలా గొప్పది.

పూజ ఫలం మరియు ఆరాధన

• ఐహిక ఫలం: ఆ సందర్భంగా స్వామిని శ్రద్ధగా పూజించిన వారికి ఆయురారోగ్య భాగ్యాలు కలుగుతాయి. ధన ధాన్య సంపదలు కూడా ఆ స్వామి అనుగ్రహం వల్ల సమకూరుతాయి.

• దాన ధర్మాలు: ప్రత్యేకంగా ద్వాదశి రోజు సాయం సంధ్యాసమయంలో పూజలు చేసి, దానధర్మాలు చేస్తే మరింత ఎక్కువ పుణ్యఫలితం కలుగుతుంది.

• మోక్షం: పాలసముద్రం నుంచి లక్ష్మీ సమేతంగా వచ్చిన స్వామి కొలువై ఉన్న బృందావన క్షేత్రంలో తులసీ సమేతంగా విష్ణుమూర్తికి అర్చనలు చెయ్యాలి. అలా చేసిన వారికి సకల పాపాలు తొలగిపోయి, శ్రీహరి సాన్నిధ్యాన్ని పొందుతారు.

• దివ్య దర్శనం: దేవతలతో పాటు యక్షులు, గంధర్వులు, కిన్నెరలు, మహర్షులు కూడా బృందావనంలో ఉన్న శ్రీ మహావిష్ణువును పూజిస్తారు.

బృందావన పూజ మరియు మహాదోష నివారణ

కార్తీక శుక్ల ద్వాదశి నాడు బృందావనంలో శ్రీహరిని ఆరాధిస్తే, ఆరాధించిన వారికి సకల పాపాలు తొలగిపోయి, మరణానంతరం పుణ్యలోకాలు ప్రాప్తిస్తాయి.

పూజ ఫలం మరియు దోష నివారణ

• పుణ్యలోక ప్రాప్తి: బృందావనంలో ఉన్న శ్రీహరిని ద్వాదశి రోజున పూజించినట్లయితే, అన్ని పాపాల నుంచి విముక్తి లభించి, మరణించిన తర్వాత పుణ్యలోకాల్లో నివాసం ఉండే యోగ్యత కలుగుతుంది.

• ప్రీతి మరియు పుణ్యం: బృందావనంలో స్వామికి ద్వాదశి రోజున చేసే పూజలు, అర్చనలు ఎంతో పుణ్యప్రదమైనవి మరియు స్వామికి ఎంతో ప్రీతి కలిగిస్తాయి.

• మహాదోషాలు నశించడం: కార్తిక శుద్ధ ద్వాదశి రోజున ఆరాధించిన వారికి, బ్రహ్మహత్యా దోషం, బంగారాన్ని దొంగిలించిన దోషం, సురాపానం చేసిన దోషం, గురువు గారి మంచం మీద పడుకున్న దోషం మొదలైన విపరీత దోషాలు కూడా మంటల్లో పడిన దూది వలే క్షణకాలంలో నశిస్తాయి.

• తులసి ప్రీతి: బృందావనంలో ఉన్న స్వామిని తులసీ సమేతంగా అర్చించినట్లయితే శ్రీహరికి ఎంతో ప్రీతి కలుగుతుంది.

బృందావనంలో పూజా విధానం

స్వామిని పూజించటానికి ఈ క్రింది శాస్త్రవిధానాలను పాటించాలి:

• ప్రాంత శుద్ధి: ముందుగా ఆ ప్రాంతమంతా ముగ్గులు వెయ్యాలి.

• ముగ్గుల చిహ్నాలు: శంఖం, చక్రం, గద, కౌమోది, ఆవు పాదాలు మొదలైన వాటిని కూడా ముగ్గుతో వెయ్యాలి.

• ఆరంభ క్రమం:

  • దీపారాధన చెయ్యాలి.

  • చక్కటి స్వరంతో సంగీత వాద్యాలు మోగించాలి.

  • బ్రాహ్మణుల చేత వేద పారాయణ చేయించాలి.

• ప్రతిమ అలంకరణ: లక్ష్మీనారాయణుల విగ్రహాలను తులసీ సమేతంగా పీఠం మీద ఉంచి, ఆ ప్రతిమలకు చక్కగా అలంకారం చెయ్యాలి.

• పూజా క్రమం:

  • శాస్త్ర విధానంగా పూజ చేసి, పంచామృతాలతో అభిషేకం చెయ్యాలి.

  • కొత్త బట్టలు, ఆభరణాలతో కూడా అలంకారం చెయ్యాలి.

  • పుష్పాలతో పూజ చేయాలి.

• నైవేద్యం: సిద్ధం చేసుకున్న పిండివంటలు, కొబ్బరికాయలు, బెల్లపు పానకం, ఖర్జూర పండ్లు, అరటి పండ్లు మొదలైన వాటిని స్వామికి నైవేద్యంగా పెట్టాలి.

• సమర్పణ: ఆ తర్వాత తాంబూలం సమర్పించాలి.

వ్రత భావం మరియు ఫలం

• ప్రధాన సూత్రం: శ్రద్ధ, భక్తి, విశ్వాసంతో పూజ చెయ్యాలి. ఆడంబరాల కన్నా పరిశుద్ధమైన మనస్సు ఎంతో ముఖ్యం. శక్తిలోపం లేకుండా అర్చనలు చెయ్యాలి.

• ఫలితం: శాస్త్రం చెప్పిన విధంగా స్వామికి అర్చనలు చేసిన వారికి అన్ని విధాలైన సుఖసంపదలు, విజయం కలుగుతాయి.

శ్రవణం మరియు దీపదానం మహత్యం

క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి రోజున వ్రతాన్ని చేయలేని వారికి కూడా, కేవలం తులసి మాహాత్మ్య కథను వినడం ద్వారా లేదా దీపదానం చేయడం ద్వారా శ్రీహరి అనుగ్రహం పొందే అవకాశం ఉంది.

వ్రతం చేయలేని వారికి ప్రత్యామ్నాయం

• కథా శ్రవణం: ఏదైనా కారణం వల్ల ఈ వ్రతాన్ని చెయ్యలేకపోయినవారు పండితుల వద్ద తులసీ మాహాత్మ్య కథను వినాలి.

• శ్రవణ ఫలం: భక్తిశ్రద్ధలతో ఈ కథను విన్నవారికి కూడా విష్ణులోక నివాస యోగ్యత కలుగుతుంది.

• దర్శన ఫలం: ఎవరైనా ఈ వ్రతాన్ని చేస్తుండగా చూసినవారికి కూడా గంగానదిలో స్నానం చేసిన పుణ్య ఫలితం కలుగుతుంది.

హారతి మరియు అక్షతల స్వీకారం

• హారతి ఫలం: స్వామికి ఇచ్చిన హారతిని కళ్ళకు అద్దుకుని, భక్తితో నమస్కరించినవారికి విష్ణుమూర్తిని పూజించిన పుణ్యం కలుగుతుంది.

• అక్షత ఫలం: పూజ పూర్తయిన తర్వాత అక్షతలను స్వీకరించి శిరస్సు మీద వేసుకోవాలి.

దీపదానం మహత్యం

ద్వాదశి రోజున బృందావనంలో దీపదానం చెయ్యడం ద్వారా అద్భుతమైన ఫలాలు లభిస్తాయి:

• పాప విముక్తి: దీపదానం వల్ల పాపదోషాల నుంచి విముక్తి కలుగుతుంది.

• శివ సన్నిధి: పది దీపాలు దానం చేస్తే శివ సన్నిధిలో నివాసం ఉండే యోగ్యత కలుగుతుంది.

• స్వర్గాధిపత్యం: అంతకన్నా ఎక్కువ దీపాలు దానం చేసిన వారికి స్వర్గానికి అధిపతి అయ్యేంతటి పుణ్యం కలుగుతుంది.

• దీప దర్శన ఫలం: దీపాలను చూసి నమస్కారం చేసిన వారికి ఈ క్రింది శుభాలు కలుగుతాయి:

• ఆయుష్షు పెరుగుతుంది.

• బుద్ధిబలం, ధైర్యం, సంపదలు కలుగుతాయి.

• పూర్వజన్మకు సంబంధించిన జ్ఞానం కలుగుతుంది.

నూనెలు, వత్తులు మరియు మహాఫలం

కార్తీక మాసంలో, ముఖ్యంగా క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి నాడు, దీపారాధన అనేది అత్యంత శక్తివంతమైన పూజా విధానంగా పరిగణించబడుతుంది, దీని ఫలితం మరణానంతర మోక్షం వరకు ఉంటుంది.

దీపారాధనలో ఉపయోగించే ద్రవ్యాలు మరియు ఫలాలు

దీపారాధన చెయ్యటానికి ఆవునెయ్యి ఉపయోగించాలి. ప్రత్యామ్నాయంగా ఈ ద్రవ్యాలను ఉపయోగించవచ్చు:

ద్రవ్యం	ఫలితం	గమనిక
ఆవు నెయ్యి	ఉత్తమ ఫలితం	ఉత్తమమైనది.
నువ్వుల నూనె	ఉత్తమ ఫలితం	ఆవు నెయ్యి దొరకనప్పుడు ఉత్తమం.
కొబ్బరి నూనె	మధ్యమ ఫలితం	నువ్వుల నూనె దొరకనప్పుడు.
మంచి నూనె	మధ్యమ ఫలితం	చివరకు ఉపయోగించవచ్చు.
విప్ప నూనె	అధమ ఫలితం	లౌకికమైన భోగాలు (ఆధ్యాత్మిక కోణంలో)
వస తైలం	కోరికలు తీరుతాయి
అవ, అవిశ నూనెలు	శత్రువుల బాధ నుంచి విముక్తి

• నిషిద్ధ ద్రవ్యాలు: గేదె నెయ్యి, ఆముదంతో దీపం వెలిగిస్తే పూర్వ పుణ్యం కూడా నశిస్తుంది.

• మిశ్రమం: గేదె నెయ్యి, ఆవు నెయ్యి కలిపి దీపం వెలిగిస్తే దోషం ఉండదు.

దీపదానం ఫలాలు

దానం/సేవ	ఫలం
దీపం వెలిగించి, దానం చేస్తే	జ్ఞాన వృద్ధి జరుగుతుంది.
దీపారాధన చెయ్యటానికి నూనె దానం చేస్తే	సంపదలు, కీర్తి కలుగుతాయి.

వత్తుల సంఖ్య ఆధారంగా ఫలం

వత్తుల సంఖ్య	లభించే యోగం/ఫలం
ఒక వత్తి	అన్ని విధాలైన పాపాలు తొలగి, చక్కటి బుద్ధి, తేజస్సు కలుగుతుంది.
నాలుగు వత్తులు	రాజయోగం కలుగుతుంది.
పది వత్తులు	చక్రవర్తి యోగం కలుగుతుంది.
యాభై వత్తులు	దేవతా గణాల్లో స్థానం కలుగుతుంది.
వంద వత్తులు	విష్ణు శక్తി కలుగుతుంది.

క్షేత్రాల ఆధారంగా అదనపు ఫలితం

క్షేత్రం	అదనపు ఫలితం
విష్ణు క్షేత్రంలో తులసి సన్నిధిలో	వంద రెట్లు ఎక్కువ ఫలితం కలుగుతుంది.
గంగా తీరంలో	మూడు రెట్లు ఎక్కువ ఫలితం కలుగుతుంది.
కార్తీక శుద్ధ ద్వాదశి రోజున విష్ణు సన్నిధిలో	నాలుగు రెట్లు ఎక్కువ ఫలితం వస్తుంది.
బృందావన సన్నిధిలో విష్ణు పూజ	ఉత్తమ గతులు కలుగుతాయి.

అంతిమ ఫలం

• భక్తులు/దర్శకులు: భక్తితో పూజ చేసినవారు, చివరకు పూజ చూసిన వారు కూడా ఆయురారోగ్య ఐశ్వర్యాలు పొంది, చివరకు విష్ణు సన్నిధికి చేరుకుంటారు.

అనంతమైన పుణ్య ఫలం

కార్తీక మాసంలో అత్యంత పవిత్రమైన రోజు క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి. ఈ రోజున చేసే ఆరాధన, ఇతర పండుగ రోజుల్లో చేసే పూజల కంటే అపారమైన ఫలాన్ని అందిస్తుందని శాస్త్రాలు చెబుతున్నాయి.

దీపానికి రక్షణ మరియు ప్రత్యామ్నాయ ఆచరణ

• దీపాన్ని కాపాడటం: క్షీరాబ్ది ద్వాదశి రోజున ఇంకొకరు వెలిగించిన దీపం కొండెక్కకుండా కాపాడిన వారికి కూడా అక్షయ పుణ్యఫలాలు కలుగుతాయని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. (ఇది ఎంత చిన్న సాయం అయినా, దాని ఫలితం చాలా గొప్పదని సూచిస్తుంది.)

• దీపారాధన ప్రత్యామ్నాయం: కార్తిక మాసం నెల రోజులూ దీపాలు పెట్టటం సంప్రదాయం. ఏదైనా కారణం వల్ల 30 రోజులు దీపం పెట్టలేని వారు, కనీసం శుద్ధ ద్వాదశి, చతుర్దశి, పూర్ణిమ రోజుల్లో అయినా దీపం వెలిగిస్తే, వైకుంఠప్రాప్తి కలుగుతుందని శాస్త్రాలు చెబుతున్నాయి.

కార్తీక మాసంలో రోజుల ప్రాధాన్యత

భాగవతం ప్రకారం, కార్తీక మాసంలో వివిధ దినాల పుణ్యఫలం పెరుగుతూ పోతుంది:

దినం	పుణ్యఫలం
శని త్రయోదశి	సాధారణ పుణ్యం.
సోమవారం	శని త్రయోదశి కన్నా ఎక్కువ ఫలితాన్నిస్తుంది.
కార్తీక పూర్ణిమ	శని త్రయోదశి కన్నా వందరెట్లు ఎక్కువ ఫలితాన్నిస్తుంది.
బహుళ ఏకాదశి	పూర్ణిమ కన్నా కోటి రెట్లు పుణ్య ఫలితాలు అనుగ్రహిస్తుంది.
క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి	బహుళ ఏకాదశి కన్నా అతి విస్తారమైన, అనంతమైన ఫలితాన్నిస్తుందని భాగవతం చెబుతోంది.

తెలియకుండా చేసిన దీపారాధన వృత్తాంతం

• క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి రోజున తెలియకుండానే చేసిన దీపారాధన ఘోర పాపాలను సైతం తొలగింపజేస్తుందనటానికి ఒక వృత్తాంతం చక్కని ఉదాహరణగా ఉంది.

ఎలుకకు వైకుంఠ ప్రాప్తి వృత్తాంతం

క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి రోజున దీపారాధన యొక్క శక్తి ఎంతటిదంటే, కేవలం అనుకోకుండా దీపం వెలిగించిన ఒక జీవికి కూడా వైకుంఠ ప్రాప్తి కలిగింది.

కర్మనిష్ఠుడి వృత్తాంతం

• యోగ ప్రదేశం: పూర్వం సరస్వతీ నదీ తీరంలో శిథిలమైన విష్ణుదేవాలయాన్ని కర్మనిష్ఠుడనే యోగి తన తపస్సుకు అనువైన ప్రాంతంగా ఎంచుకున్నాడు.

• ఎలుక చర్య: ఆలయాన్ని శుభ్రం చేసి, దీపాన్ని వెలిగించిన తర్వాత, అక్కడ కలుగులో ఉన్న ఒక ఎలుక ఆహారం కోసం వెతుకుతూ, ఏమీ దొరక్క పోవటంతో ప్రమిదలో ఉన్న నూనె తాగటం ప్రారంభించింది.

• దీపం వెలిగించడం: ఈ క్రమంలో నూనెలోకి జారుకున్న ఒక వత్తి, వెలుగుతున్న మరొక వత్తికి అంటుకుని, వెలిగింది (దీపం ప్రకాశం పెరిగింది).

• దివ్య పురుషుడు ఉద్భవం: వెలుగు ఎక్కువ కావడంతో ఎలుక నూనె తాగలేకపోయింది. ఇంతలో ఆ ఎలుక నుంచి దివ్య పురుషుడు ఉద్భవించాడు.

• కర్మనిష్ఠుడి వివరణ: దివ్యదృష్టితో విషయం గ్రహించిన కర్మనిష్ఠుడు ఈ విధంగా వివరించాడు:

  • అనేక పాపాల ఫలితంగా సదాచార వంశంలో పుట్టిన బ్రాహ్మణుడికి ఎలుక జన్మ వచ్చిందని.

  • క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి రోజున తెలియకుండానే దీపం వెలిగించిన పుణ్యఫలితంగా పాపాలన్నీ నశించి, అతనికి వైకుంఠ ప్రాప్తి కలిగిందని.

ఆధ్యాత్మిక బోధన మరియు సారాంశం

• క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి బోధన: అద్భుతమైన ఈ వృత్తాంతాన్ని పరిశీలిస్తే, అజ్ఞానంతో తాను చేసేదంతా ఒప్పు అనుకోవటం నుంచి అరిషడ్వర్గాలను జయించి, వినయంతో భగవంతుని పాదాలకు మోకరిల్లే జ్ఞానాన్ని క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి మనకు అందిస్తుంది.

క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి 2025

• తేదీ: 2025లో క్షీరాబ్ధి ద్వాదశి నవంబర్ 02 న వస్తుంది.