SRIKAKULESWAR SWAMY TEMPLE: శ్రీకాకుళేశ్వరస్వామి ఆలయం: ఆంధ్ర మహావిష్ణువు వెలసిన దివ్యక్షేత్రం

 

కృష్ణా జిల్లా ఘంటసాల మండలంలో ఉన్న శ్రీకాకుళం గ్రామం ఒక ప్రసిద్ధ పుణ్యక్షేత్రం. ఇక్కడ కొలువైన శ్రీకాకుళేశ్వరస్వామిని కలియుగంలో భక్తుల పాపాలు తొలగించడానికి స్వయంభువుగా వెలసిన స్వామిగా భక్తులు విశ్వసిస్తారు. దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న 108 దివ్య క్షేత్రాలలో ఇది 57వది.

ఆలయ పురాణం

స్వయంభూ ఆవిర్భావం: పురాణాల ప్రకారం, కలియుగంలో పాపాలు పెరిగిపోతుండటంతో దేవతలంతా బ్రహ్మతో కలిసి భూలోకానికి వచ్చి శ్రీ మహావిష్ణువు కోసం తపస్సు చేశారు. వారి తపస్సుకు మెచ్చిన విష్ణువు ప్రత్యక్షమై, అక్కడే ఉండి భక్తుల పాపాలను హరించడానికి అంగీకరించాడు.

ఆలయ ప్రతిష్ఠ: చతుర్ముఖ బ్రహ్మ స్వయంగా శ్రీ మహావిష్ణువు విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించినందున, బ్రహ్మకు 'ఆకులు' అయిన చోటు కాబట్టి ఈ ప్రదేశానికి 'కాకుళం' అని పేరు వచ్చిందని, శ్రీహరి ఇక్కడ ప్రతిష్ఠితుడు కావడం వల్ల 'శ్రీకాకుళేశ్వరుడు' అని స్వామికి పేరు వచ్చిందని పురాణ కథనం.

ఆంధ్ర మహావిష్ణువు: వేదాల సారాంశం ప్రకారం, బ్రహ్మకు సంస్కృతం, విష్ణువుకు ఆంధ్రం, శివుడికి ప్రాకృతం ఇష్టమని చెబుతారు. అందుకే శ్రీ మహావిష్ణువు ఆంధ్ర భాషపై ఉన్న మక్కువతో ఈ శ్రీకాకుళంలో వెలిశాడని ప్రతీతి.

చారిత్రక ఘట్టాలు

అదృశ్యమైన విగ్రహం: క్రీ.పూ. 4వ శతాబ్దంలోనే ఈ ఆలయం ఉండినట్లు ఆధారాలు ఉన్నాయి. కానీ ఒకానొక సమయంలో స్వామి విగ్రహం అదృశ్యమై దాదాపు వెయ్యి సంవత్సరాల పాటు కనిపించకుండా పోయిందని చెబుతారు.

పునఃప్రతిష్ఠ: ఒరిస్సా పాలకుడు అంగపాలుడి ప్రధానమంత్రి అయిన నరసింహవర్మ కలలో స్వామి కనిపించి, వేమశర్మ అనే బ్రాహ్మణుడి ఇంటి ఆవరణలో తాను ఉన్నట్లు చెప్పాడు. నరసింహవర్మ అక్కడే తవ్వకాలు జరిపించి స్వామి విగ్రహాన్ని బయట తీసి, శ్రీకాకుళంలో పునఃప్రతిష్ఠ చేశాడు.

కృష్ణదేవరాయల అనుసంధానం: విజయనగర సామ్రాజ్య స్థాపకుడైన శ్రీకృష్ణదేవరాయలు ఇక్కడ స్వామిని దర్శించుకున్నప్పుడు, స్వామి కలలో కనిపించి ఆముక్తమాల్యద కావ్యం రచించమని ఆదేశించారట. ఆలయ ఆవరణలోని 16 స్తంభాల మండపంలో ఆయన ఆ కావ్యాన్ని రచించడం వల్ల ఆ మండపానికి ఆముక్తమాల్యద మండపం అని పేరు స్థిరపడింది. ఈ మండపంలో ఇప్పటికీ రాయలవారి విగ్రహం కనిపిస్తుంది.

ఆలయ విశేషాలు

పంచలోహ విగ్రహం: 1205వ సంవత్సరంలో స్వామివారి పంచలోహ విగ్రహం తయారు చేయించినట్లు శాసనాలు చెబుతున్నాయి.

అమ్మవారు: ఇక్కడ అమ్మవారి పేరు శ్రీ రాజ్యలక్ష్మి.

పునరుద్ధరణ: విజయనగర సామ్రాజ్యం పతనం తర్వాత, గోల్కొండ నవాబుల ఆధీనంలో ఉన్న ఈ ఆలయాన్ని దేవరకొండ ప్రభువు యార్లగడ్డ కోదండరామన్న పునరుద్ధరించినట్లు చారిత్రక ఆధారాల ద్వారా తెలుస్తోంది.

సాహిత్య ప్రస్తావన: నారాయణతీర్థులు తమ శ్రీకృష్ణలీలా తరంగిణిలో, శ్రీనాధుడు తమ క్రీడాభిరామం గ్రంథంలో ఈ క్షేత్ర మహిమను, ఆంధ్రమహావిష్ణువును కీర్తించారు.

దర్శన ఫలం

శ్రీకాకుళేశ్వరుని దర్శించుకునే ముందు సమీపంలో ఉన్న కృష్ణా నదిలో స్నానం చేస్తే పాపాలు తొలగిపోతాయని భక్తుల విశ్వాసం. అలాగే, వైకుంఠ ఏకాదశి రోజున శ్రీ రాజ్యలక్ష్మి సమేత శ్రీకాకుళేశ్వరుని ఉత్తర ద్వార దర్శనం చేసుకుంటే పుణ్యలోకాలు లభిస్తాయని చెబుతారు.

పూజలు మరియు ఉత్సవాలు

ప్రతి సంవత్సరం వైశాఖ మాసంలో స్వామివారి బ్రహ్మోత్సవాలు ఘనంగా జరుగుతాయి. ఆ సమయంలో భక్తులు పెద్ద సంఖ్యలో ఆలయానికి తరలివస్తారు.

ఎలా చేరుకోవాలి

విజయవాడ నుంచి శ్రీకాకుళం చేరుకోవడానికి బస్సు సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

శ్రీకాకుళేశ్వరుని దర్శనం కలియుగంలో పాప పరిహారానికి తప్పక దర్శించాల్సిన క్షేత్రంగా పరిగణిస్తారు.