Kalabhairava Jayanti: కాలభైరవ జయంతి 2025 – పురాణకథలు, పూజావిధానం, ఆలయాలు

మార్గశిర మాసంలోని శుక్లపక్ష అష్టమి రోజున కాలభైరవ స్వామి జయంతిని జరుపుకుంటారు, దీనినే కాలభైరవాష్టమి అని అంటారు.

కాలభైరవాష్టమి విశిష్టత

• తిథి: మార్గశిర మాస శుక్లపక్ష అష్టమి రోజు కాలభైరవ స్వామి జయంతి.

• స్వరూపం: కాలభైరవుడు శివుని విశేష అవతారం కాబట్టి, ఈశ్వరుణ్ణి పూజిస్తే కాలభైరవుణ్ణి పూజించినట్టే.

• విశేష ఫలం: కాలాష్టమి లేదా కాలభైరవ జయంతి రోజు మాత్రం ఈ పేరుతోనే స్వామిని పూజించడం వల్ల విశేష ఫలితం లభిస్తుంది.

• శుభ దినం: కాలభైరవ జయంతి మంగళవారం లేదా ఆదివారం రావడం విశేషంగా చెబుతారు. (మీరు అంతకుముందు ఇచ్చిన జాబితా ప్రకారం, ఈ సంవత్సరం నవంబర్ 28, శుక్రవారం నాడు వచ్చింది.)

పురాణ నేపథ్యం: భైరవ జననం

• జనన కారణం: శివమహా, స్కాంద పురాణాలలో ప్రధానంగా బ్రహ్మదేవుని గర్వాన్ని అణచడానికే శివుని అవతారంగా ‘భైరవ జననం’ జరిగినట్లు ఉంది.

• బ్రహ్మ అహంకారం: బ్రహ్మను 'చతుర్భుజుడు' అంటారు, కానీ అంతకంటే ముందు ఆయనకు ఐదు తలలుండేవి. తానే శ్రీ మహావిష్ణువు కన్నా కూడా గొప్పవాడినని బ్రహ్మ ఆధిపత్యాన్ని ప్రదర్శిస్తాడు. పైగా శివుణ్ణి నిందిస్తాడు.

కాలభైరవుని పాత్ర

బ్రహ్మదేవుని అహంకారాన్ని తొలగించి, శివుని ఆజ్ఞతో విశ్వానికి రక్షకుడిగా మారిన కాలభైరవుని కథనం ఇది.

కాలభైరవుని జననం మరియు చర్య

• జననం: శివుని కొనగోటిలోంచి పుట్టిన శక్తి **‘కాలభైరవుని’**గా ఆవిర్భవించింది. మహోగ్రరూపంతో అవతరించిన మహాకాల భైరవుని విశ్వరూపం అత్యంత భీకర భయానకం.

• శిరస్సు ఖండనం: అలా ఉద్భవించిన కాలభైరవుడే బ్రహ్మదేవుని అయిదు తలల్లోంచి ఒక దానిని ఖండిస్తాడు. జ్ఞానోదయమైన బ్రహ్మదేవుడు నాటినుంచీ నాలుగు తలలతోనే కొనసాగుతాడు.

• విశ్వ సంరక్షకుడు: ఆ కాలభైరవుడే శివాజ్ఞతో విశ్వసంరక్షకుడుగా ఉన్నాడన్నది శాస్త్రీయ కథనం.

కాశీలో పాపప్రక్షాళన

• కాలభైరవాష్టమి: కాలభైరవుడు అవతరించిన ఆ రోజునే భైరవాష్టమి లేదా కాలాష్టమిగా ప్రజలు జరుపుకొంటున్నారు.

• బ్రహ్మ కపాలం కథ: బ్రహ్మదేవుని శిరస్సు ఖండించినందున, భైరవుడు బ్రహ్మహత్యా పాతకం నుండి విముక్తి పొందడానికి ఆ ఖండితమైన బ్రహ్మ కపాలాన్ని పట్టుకొని వివిధ ప్రాంతాలు తిరుగుతుండగా, అది ఎక్కడైతే పడుతుందో అక్కడ తనకు పాపప్రక్షాళన కాగలదని భావించాడు.

• కాశీ ప్రవేశం: చివరకు ఆ కపాలం కాశీ నగరంలో పడుతుంది.

• కాశీ నామం: దీనివల్లే ఈ నగరానికి ‘బ్రహ్మ కపాలం’ అని పేరు వచ్చిందని పౌరాణికుల కథనం. బ్రహ్మహత్యా పాపాన్ని సైతం తొలగించేంత శక్తి ఈ పవిత్ర నగరానికి ఇలా సంప్రాప్తించింది.

ఆలయాలు మరియు ఆరాధనా పద్ధతులు

కాలభైరవుడు శివుని అంశం కావడంతో, అనేక శివాలయాలలో ఆయన క్షేత్రపాలకుడిగా పూజలందుకుంటున్నాడు.

ప్రముఖ కాలభైరవ ఆలయాలు

• శివాలయాలలో: అనేక శివాలయాల లోపలే భైరవ దేవాలయాలు ఉంటాయి. ప్రత్యేకించి చాలావరకు జ్యోతిర్లింగాలయాలలో తప్పనిసరిగా భైరవ విగ్రహాలు ఉంటాయి.

• ప్రధాన క్షేత్రాలు:

  • వారణాసి (కాశి): ఇక్కడ కాలభైరవుడు కాశీ విశ్వనాథ్ ఆలయానికి క్షేత్రపాలకుడుగా పూజలందుకుంటున్నాడు.

  • ఉజ్జయిని (మధ్యప్రదేశ్): ఇక్కడ కాలభైరవ దేవాలయం ప్రముఖమైనది. ఉజ్జయినిలోనే పాతాళభైరవ మరియు విక్రాంత్ భైరవ దేవాలయాలు కూడా ప్రసిద్ధినొందాయి.

  • పంజాబ్ (ధూరీ): పంజాబ్‌లోని సాంగ్రూర్ జిల్లాకు చెందిన ధూరీ నగరంలోనూ ఒక ప్రాచీన కాలభైరవ ఆలయం ఉంది.

  • మధ్యప్రదేశ్: ఇక్కడి శ్రీకాలభైరవనాథ్ స్వామి దేవాలయం బాగా ప్రసిద్ధి చెందింది.

  • దక్షిణ కర్ణాటక: శ్రీఆదిచుంచనగిరి కొండలలోని ఆలయంలో శ్రీకాలభైరవేశ్వరుడు వెలసి, అక్కడ క్షేత్రపాలకుడుగా పూజలు అందుకొంటున్నాడు.

ప్రాంతీయ ఆచారాలు మరియు నామధేయాలు

• మహారాష్ట్ర: ఇక్కడి గ్రామాలలో కాలభైరవుణ్ణి గ్రామదేవునిగా పూజిస్తారు. అక్కడ ఆయనను భైరవ/భైరవనాథ్, భైరవార్గా వ్యవహరిస్తారు.

• కశ్మీర్: శివరాత్రి పండుగ నాడు భైరవపూజ చేయడం గోరట్ కశ్మీరీల సంప్రదాయం.

• స్తోత్ర రచన: ఆదిశంకరాచార్యుల వారు కాశీ నగరంలోనే ‘శ్రీ కాలభైరవాష్టకం’ స్తోత్రరచన చేశారు.

స్వరూపం, ఆరాధన మరియు తేదీ

కాలభైరవుడు శివుని ఉగ్ర రూపాలలో ఒకటిగా, క్షేత్రపాలకుడిగా పూజలందుకుంటాడు. శునకాన్ని వాహనంగా కలిగి ఉండటం ఆయన ప్రత్యేకత.

భైరవుని స్వరూపం మరియు స్థానం

• వాహనం: ప్రధానంగా, శునకం (కుక్క) భైరవుని వాహనం కావడం వల్ల ప్రతీ శునకాన్నీ హైందవులు అదే ఆరాధనాభావనతో చూడడం విశేషం.

• ఆలయ స్థానం: భైరవుడు కొలువైన శివాలయాలలో విగ్రహం సాధారణంగా దక్షిణాభిముఖంగా, ఉత్తరం వైపున ఉంటుంది.

• క్షేత్రపాలకుడు: ప్రతీ ఆలయంలోనూ భైరవుడే ‘క్షేత్రపాలకుడు’.

• విగ్రహ భంగిమ: నిల్చొన్న భంగిమలో నాలుగు చేతులతో ఆయన దర్శనమిస్తాడు. ఇంకొన్ని రూపాలు నాలుగుకు మించిన చేతులే కాక తన వాహనమైన శునకంతో, దిగంబరంగానూ ఉంటాయి. ఇవన్నీ అత్యంత భయంకరమైనవి.

పూజా విశేషాలు

• పూజా క్రమం: సాధారణంగా అన్ని శివాలయాలలో నిత్యపూజలు సూర్యాది నవగ్రహాల ఆరాధనతో మొదలై భైరవుని పూజతో ముగుస్తాయి.

• ప్రీతికరమైన ద్రవ్యాలు: భైరవ దేవునికి ప్రీతికరం:

  • నెయ్యితో స్నానం

  • ఎరుపు పూలు

  • నేతి దీపం

  • విడగొట్టని కొబ్బరికాయ

  • తేనె

  • ఉడికించిన ఆహారం

  • పీచుతో కూడిన పండ్లు

ఆరాధనా సమయం

• ప్రధాన సమయం: భైరవుని ఆరాధనకు అర్ధరాత్రి అసలైన సమయమని, ఆ వేళ తాను తన దేవేరి (భైరవి)తో కూడి భక్తులకు దర్శనమిస్తాడని నమ్మకం.

• ప్రీతికర వారాలు:

  • శుక్రవారం అర్ధరాత్రి ఈ దర్శనం సంభవిస్తుందని నమ్మకం.

  • మంగళవారం పూట కూడా భైరవపూజ అత్యంత ఫలప్రదమనీ అంటారు.

  • అర్చనలో 8 రకాల పూలు వినియోగించాలని చెబుతారు.

కాలభైరవాష్టమి 2025

• తేదీ: నవంబర్ 28, 2025 (శుక్రవారం).